پرولاکتین یک هورمون است که از غده هیپوفیز ترشح می گردد و در کنترل رشد، متابولیسم بدن و رشد جنسی نقش دارد. این هورمون در زنان پس از زایمان به تولید و ترشح شیر کمک می کند. هم چنین این هورمون به مقدار کم در زنان غیر باردار و مردان نیز وجود دارد.
در زنان باردار مقدار هورمون پرولاکتین به ۲۰-۱۰ برابر مقدار طبیعی افزایش می یابد. پس از زایمان تا زمانی که نوزاد از پستان مادر شیر می گیرد؛ همچنان مقدار این هورمون در مادر بالا می باشد. پس از اتمام دوره شیردهی؛ دوباره مقدار سطح این هورمون به حالت قبل بر می گردد.
مقدار این هورمون در خون در طول روز متفاوت است. بیشترین مقدار آن در زمان خواب و بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب می باشد. سطح این هورمون هم چنین در استرس های فیزیکی و روانی، ورزش و فعالیت های بدنی و برخی از داروها نیز افزایش می یابد.
چه مواقعی این آزمایش انجام می شود؟
در زنان:
۱- زنانی که علائم پرولاکتینوما را دارند. پرولاکتینوما به شرایطی اطلاق می شود که تومور غیر سرطانی (آدنوما) در غده هیپوفیز مغز تشکیل شده و به طبع آن تولید هورمون پرولاکتین به بیش از حد نرمال افزایش می یابد. مهمترین تاثیر افزایش هورمون پرولاکتین کاهش سطوح هورمون های جنسی است؛ یعنی استروژن در زنان و تستوسترون در مردان .پرولاکتینوما زندگی فرد را به خطر نمی اندازد ولی می تواند سبب ناباروری شده و به بینایی فرد نیز آسیب بزند . پرولاکتینوما یکی از چندین نوع توموری است که ممکن است در غده هیپوفیز به وجود آمده و پیشرفت کند .معمولاً این بیماری با دارو قابل درمان بوده و پرولاکتین به سطح نرمال باز می گردد.
برخی از علائم پرولاکتینوما در زنان:
- سردردهای با منشاء نامعلوم
- اختلالات بینایی
- گالاکتوره ( یعنی تولید شیر در مواقع غیر از شیردهی؛ که معمولا به این صورت تعریف می‌شود: تولید شیر پس از یک سال از پایان بارداری و قطع شیردهی. این مشکل در زنان زایمان‌نکرده و یائسه و حتی در مردان هم ممکن است وجود داشته باشد)
- احساس درد و یا ناراحتی در هنگام رابطه جنسی
- رشد غیر طبیعی مو در بدن و یا صورت
- آکنه های غیر طبیعی
۲- همچنین این آزمایش معمولا در افراد با پرولاکتینوما به منظور پیگیری و ارزیابی پاسخ تومور به درمان نیز انجام می شود.
۳- همینطور اگر مشکلات باروری و یا پریودهای نامنظم در زنان مشاهده گردد.
۴- رد کردن سایر اختلالات غده هیپوفیز و یا هیپوتالاموس
در مردان:
۱- در مردان نیز اگر علائم پرولاکتینوما مشاهده گردد بایستی این ازمایش انجام گردد.
برخی از علائم پرولاکتینوما در مردان:
- سردردهای با منشا نامعلوم
- اختلالات بینایی
- کاهش میلی جنسی و یا اختلالات باروری ( هیپوگنادیسم)
- اختلال در نعوظ
- فقدان غیر طبیعی مو در سطوح بدن و یا صورت
۲- بررسی اختلال عملکرد بیضه و یا اختلال در نعوظ
۳- رد کردن سایر اختلالات غده هیپوفیز و یا هیپوتالاموس
دستور العمل:
۱) آمادگی خاصی برای این آزمایش لازم نیست اما بهتر است حداقل ناشتایی همانند آزمایشات دیگر را در شب قبل از ازمایش رعایت کنید.
۲) این آزمایش حدودا ۳ ساعت پس از بیدار شدن انجام می گردد. (زمانی بین ۸ تا ۱۰ صبح). همچنین سطح این هورمون در دوره قاعدگی کاهش پیدا می کند و به همین خاطر بهتر است ۸ روز پس از شروع دوره قاعدگی اقدام به نمونه برداری شود.
۳) برخی از موارد و شرایط موجب می شوند تا مقدار پرولاکتین به طور ناخواسته افزایش یابد:
+ استرس های فیزیکی و یا روحی (موقتی)
+ وعده های غذائی با پروئین زیاد (موقتی)
+ تحریک بیش از حد پستان (موقتی)
+ هر گونه معاینه یا بررسی اخیر از پستان (موقتی)
+ ورزش کردن (قبل از آزمایش- موقتی)
+ بی اشتهایی عصبی
+ کم کاری تیروئید
+ بیماری تخمدان پلی کیستیک
+ بیماری های کلیوی
+ برخی از داروها (استروژن، برخی از ضد افسردگی ها، مخدر(مُسَکِن)، آمفتامین، فنی تیازین و …)
+ بیمارانی که برای درمان بیماری خود از آنتی بادی های منوکلونال موشی (نوعی دارو) استفاده می کنند؛ به دلیل تداخل در صحت و درستی آزمایش، نباید این آزمایش را انجام دهند .
“چنانچه هر گونه سوالی درباره شرایط و محدودیت های ذکر شده دارید می توانید با پزشک معالج ( متخصص زنان و یا فوق تخصص غدد و …) مربوطه مشورت نمائید.”
(چنانچه هر گونه سوالی درباره این دستورالعمل دارید؛ لطفا با آزمایشگاه تماس بگیرید.)
مراجعه کننده محترم
توجه شما در رعایت این نکات موجب افزایش دقت و صحت نتایج آزمایش می شود.
پیشاپیش از همکاری شما سپاس گذاریم