نام آزمایش
CRP
نام کامل تست
C-Reactive Protein
نام فارسی تست
پروتئین واکنشی C
روش انجام
Immunoturbidimetry
نوع نمونه
S, BF
علت درخواست تست
- کمک به تشخیص افتراقی آپاندیسیت از بیماری التهابی حاد لگن
- کمک به تشخیص افتراقی بیماری کرون از کولیت اولسراتیو
- کمک به تشخیص افتراقی آرتریت روماتوئید از لوپوس اریتروماتوز سیستمیک (SLE) بدون عارضه
- کمک به ارزیابی بیماری های عروق کرونر
- تشخیص وجود یا تشدید پروسه های التهابی در بدن
- رصد کردن پاسخ به درمان اختلالات خود ایمنی نظیر آرتریت روماتوئید
توضیح راجع به تست
CRP گلیکوپروتئینی است که در کبد ساخته می شود و بطور معمول در خون وجود ندارد.
التهاب حاد همراه با تخریب بافتی در بدن؛ باعث تحریک ترشح این پروتئین در بدن می شود. بنابراین CRP مثبت نشانگر وجود یک پروسه التهابی در بدن است.
CRP معمولاً در عرض ۶ ساعت ابتدایی پیدایش التهاب افزایش پیدا می کند و این مسئله این امکان را فراهم می کند که از طریق آن، التهاب نسبت به آزمایش ESR که معمولا ۱ هفته پس از ایجاد التهاب افزایش پیدا می کند؛ زودتر تشخیص داده شود. بنابراین اندازه گیری CRP؛ قابل اعتماد ترین وسیله تشخیص و کنترل التهابات حاد باکتریایی و همچنین عفونت های پنهان است. در بیماری های اتو ایمیون نیز با اندازه گیری مقدار CRP می توان از شدت و پیشرفت بیماری آگاهی حاصل کرد؛ زیرا بندرت بدون وجود التهاب بافتی مقدار آن بطور مداوم بالا می باشد.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
- مقدار آن پس از حمله قلبی، در سپسیس و بعد از عمل جراحی افزایش می یابد.
- عفونت های باکتریال حاد
- بیماری کرون
- بیماری های التهابی روده
- حاملگی (نیمه دوم)
- وسیله ضد بارداری IUD
- تب روماتیسمی
- آرتریت روماتوئید
- SLE
- التهاب عروق کرونر
- افراد چاق
- ورزش کردن
در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟
اگر سطح CRP در خون افت کند، به معنی بهبودی و کاهش التهاب است.
تست های تکمیلی
ESR, hs-CRP, Plasma Viscosity
تداخلات دارویی
اوروتیومالات، متوتروکسات، NSAID ها، ضد بارداری های خوراکی (اثر پروژسترون)، پنی سیلامین، پنتوپریل و سولفاسالازین می توانند سطح CRP را کاهش دهند.
NSAID ها، سالیسیلات ها و استروئیدها بدلیل سرکوب التهاب می توانند نتایج منفی کاذب ایجاد کنند.
اطلاعات تکمیلی
آزمایشات غربالی نظیر لاتکس تنها جهت بررسی نیمه کمّی مورد قبول بوده و تاثیر پدیده پروزون در آن زیاد است.
روش های کیفی و کمّی برای سنجش CRP در سرم وجود دارد از جمله: پرسیپیتاسیون در لوله موئینه، ایمونودیفیوژن، ثبوت مکمل، هماگلوتیناسیون، نفلومتری، توربیدیمتری و یا روش لاتکس آگلوتیناسیون. از بین این روش ها؛ روش لاتکس آگلوتیناسیون در ایران متداول تر است.
نکته ۱: گاهی مقدار CRP در سرم بسیار زیاد است و در نتیجه بعلت پدیده منطقه ای ممکن است یک سرم مثبت اشتباهاً منفی گزارش گردد. بنابراین بهتر است چنانچه CRP سرمی منفی شد؛ قبل از اینکه آنرا منفی گزارش کنید، با رقت ۱:۵ یا بیشتر آزمایش را تکرار کنید. گاهی لازم است مقدار کمّی CRP موجود در سرم را اندازه گیری کرد؛ زیرا که مقدار CRP نسبت مستقیم با شدت التهاب دارد.
نکته ۲: از مزیت های آزمایش CRP نسبت به ESR :
- ممکن است بدون وجود التهابی مقدار ESR افزایش یابد ولی CRP طبیعی باشد. (مثلا در مواردی چون: آنمی ها، حاملگی، دوره نقاهت بیماری های عفونی، میلوما و …)
- در بعضی موارد ممکن است التهابی در بافتها باشد ولی ESR طبیعی باشد. (مثلا وقتی یک واکنش روماتیسمی با یک نارسایی احتقانی قلبی همراه باشد؛ در اینصورت آزمایش CRP کمک بزرگی برای تشخیص التهاب بافتی می باشد.)
- در مراحل بسیار اولبه تب روماتیسمی؛ ESR طبیعی است ولی آزمایش CRP مثبت می شود.
نکته ۳: نتیجه مثبت کاذب در آزمایش CRP برخلاف ESR بسیار نادر است. چنانچه سرم طبیعی را چند روز در یخچال یا فریزر نگهداری نمائید و سپس آزمایش CRP را انجام دهید بندرت ممکن است بطور کاذب مثبت شود. به همین دلیل بهتر است آزمایش CRP را همیشه با سرم تازه انجام داد.
منابع
- Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
- ARUP Laboratories
- Mayo Medical Laboratories
- Lab Tests Online
۵- وارسته عبداالرضا و همکاران. روش های عملی در ایمونولوژی، انتشارات ترجمان خرد، چاپ اول، ویراست دوم، ۱۳۸۷ .
۶- پاکزاد پرویز. اصول و تفسیر آزمایشهای سرولوژی بالینی، انتشارات نور دانش، چاپ سیزدهم، ۱۳۹۱ .
۷- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .