نام آزمایش
Progesterone
نام فارسی تست
هورمون پروژسترون
روش انجام
ECLIA, RIA
نوع نمونه
S, PE
علت درخواست تست
- حصول اطمینان از اینکه آیا تخمک گذاری در یک چرخه قاعدگی طبیعی رخ داده است.
- بررسی عملکرد جفت در دوران بارداری
- بررسی برخی از بیماران مبتلا به تومورهای آدرنال و یا بیضه
- ارزیابی نازایی
- در تشخیص حاملگی خارج رحمی و سقط جنین
توضیح راجع به تست
پروژسترون یک هورمون جنسی استروئیدی است که از ۳ منبع ترشح می شود:
۱- توسط جسم زرد: تا به ضخامت اِندومتر رحم بیافزاید و آن را برای جایگزینی تخم لقاح یافته آماده کند.
۲- توسط جفت: در زمان حاملگی ترشح می شود تا به ضخامت اندومتر تداوم بخشد و منابع غذایی جنین فراهم شود و تحریک میمومتر و انقباضات رحمی کاهش یابد و همچنین پستان ها برای شیردهی آماده شوند.
۳- توسط قشر غده آدرنال در مردان
در زنان پروژسترون؛ اندومترِ پرولیفراتیو (تکثیری) را به اندومترِ ترشحی تبدیل کرده و باعث حفظ حاملگی می شود. اندازه گیری پروژسترون در ارزیابی عملکرد جسم زرد و جفت و همچنین بررسی تخمک گذاری مفید است.
در مردان پروژسترون؛ جزء واسطه میانی در سنتز هورمون های استروئیدی بوده و عملکرد دیگری ندارد.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
- کوریواپیتلیومای تخمدان
- تومور لیپوئید تخمدان
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال
- کیست تکاتوئین
- مول هیداتیفرم (حاملگی مول)
در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟
- سندروم گالاکتوره- آمنوره
- تهدید به سقط
- مرگ جنین
- نئوپلاسم تخمدان
- هیپوگنادیسم اولیه یا ثانویه
- سندروم فاز کوتاه لوتئال
- پره اکلامپسی
تست های تکمیلی
Estrogens, hCG, FSH, LH
تداخلات دارویی
کلومیفن، کورتیکوتروپین، هیدروکسی پروژسترون، کتوکونازول، میفپریستون، پروژسترون، تاموکسیفن و والپوریک اسید داروهایی هستند که می توانند سطح پروژسترون را افزایش دهند.
آمپی سیلین، ضد بارداری های خوراکی، اپوستان، گوزرلین، لوپرولید و پروستاگلاندین F۲a می توانند سطح پروژسترون را کاهش دهند.
نکته ۱: در بعضی سنجشها؛ غلظتهای بالای ۱۷ – هیدروکسی پروژسترون بطور کاذب سطوح پروژسترون را بالا میبرد.
نکته ۲: در بیماران تحت درمان با دوز بالا بیوتین (بیشتر از ۵ میلی گرم در روز)؛ هیچ نمونه نباید حداقل تا ۸ ساعت پس از تزریق بیوتین گرفته شود.
اطلاعات تکمیلی
در سرم در حدود ۱۸% از پروژسترون به گلوبولین متصل شونده به کورتیزول و ۷۹ درصد به آلبومین متصل است در حالیکه مابقی آزاد است. در روزهای ۲۱ تا ۲۲ سیکل قاعدگی، پروژسترون افزایش یافته بیانگر تخمکگذاری است. افزایش تدریجی در پروژسترون خون زن باردار از هفته ۹ تا ۳۲ مشاهده می گردد(۱۰ تا ۱۰۰ برابر افزایش سطح).
* مقادیر پایین پروژسترون همراه با حاملگی خارجی رحمی (EP) یا سقط دیده میشود.
** سطوح LH و پروژسترون ممکن است در برخی از تومورهای آدرنال و یا بیضه افزایش نشان دهد.
*** نارسایی جفت با سطوح پایین LH و پروژسترون در ارتباط است.
**** سنجش های مکرر پروژسترون برای ارزیابی وضعیت جفت در بارداریهای پرخطر انجام می شود. چنانچه حیات جفت به مخاطره بیافتد؛ سطح آن کاهش می یابد.
منابع
- Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
- Carl A. Burtis, David E. Bruns. Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 7th edition, 2015, Elsevier.
- ARUP Laboratories
- Mayo Medical Laboratories
- Lab Tests Online
۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .