نام آزمایش

T۳, Total

نام کامل تست

Total Triiodothyronine

نام فارسی تست

تری یدوتیرونین تام

روش انجام

ECLIA, RIA

لازم به ذکر است که روش رادیوایمونو اسی (RIA) روش مرجع در سنجش پانل تیروئید است و دقت آن بسیار بالاست.

آمادگی بیمار

* نیازی به ناشتایی نمی باشد.

** بیمار با تأیید پزشک باید هر گونه داروی مؤثر بر نتایج آزمون (از جمله هورمونی و مربوط به بارداری) را قبل از نمونه گیری قطع نماید.

*** ۳. در صورتی که جهت سنجش T۳ total از روش رادیو ایمنو اسی (RIA) استفاده می‏شود؛ بیمار نباید اخیراً اسکن ایزوتوپ انجام داده باشد.

نوع نمونه

S, PE, PH

علت درخواست تست

  • تشخیص هیپرتیروئیدی (پرکاری تیروئید) بویژه در بیماران با TSH پایین و T۴ طبیعی
  • ارزیابی درمان جایگزینی و سرکوبگر تیروئید
  • تشخیص فلج دوره ای هیپوکالمیک ناشی از تیروتوکسیکوز T۳ ( T۳ افزایش یافته همراه با T۴ طبیعی )

توضیح راجع به تست

وقتی که مقدار هورمون تیروئیدی در جریان خون کاهش می یابد و یا بدن در معرض استرس های جسمی یا روحی قرار می گیرد؛ هیپوتالاموس هورمون مترشحه تیروتروپین (TRH) را آزاد می کند. TRH نیز قسمت قدامی هیپوفیز را وادار می کند تا هورمون محرک تیروئید (TSH) را آزاد می کند. TSH سپس باعث ساخت و آزاد سازی T۳ و T۴ از غده تیروئید می شود. بیشتر هورمونی که در تیروئید ساخته می شود؛ بیشتر بشکل T۴ است.سلولهای بدن T۴ را به T۳ که شکل فعال هورمون است؛ تبدیل می کنند.

T۳ در سرم به دو شکل وجود دارد: شکل آزاد (۰.۳%) یا فعال هورمون و شکل متصل به پروتئین های پلاسما. حدود ۹۹.۷%  از T۳ به پروتئین های پلاسمایی همچون گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG) متصل است.

T۳ معمولاً بعد از اختلال در تست های T۴ و TSH درخواست می شود.

در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟

  • پر کاری تیروئیدی اولیه (بیماری گریوز، بیماری پلامر، آدنوم توکسیک تیروئید). در این بیماریها با وجود تحریک نا کافیTSH، تولید T۳ افزایش می یابد.
  • تیروئیدیت حاد ( تیروئید هاشیموتو)
  • پرکاری تیروئیدی مصنوعی (در افرادی که خودسرانه و بدون تجویز پزشک T۳ مصرف می نمایند.)
  • استروما اواری( بافت نابجای تیروئید در تخمدان یا هر کجای دیگر بدن که موجب تولید T۳ اضافی می گردد)
  • افزایش TBG ( در شرایطی مانند بارداری، هپاتیت، هیپرپروتئینمی مادرزادی، موجب افزایش T۳ می گردد.)

در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟

  • کم کاری تیروئیدی در شرایطی مانند کرتینیسم، برداشت غده با عمل جراحی، میگزدم.( در این بیماریها با وجود تحریک کافی TSH، تولید T۳ کاهش می یابد)
  • نارسایی هیپوفیز و نارسایی هیپوتالاموس
  • سوءتغذیه پروتئین
  • کاهش TBG ( مانند سندرم نفروتیک)
  • کمبود یُد
  • بیماری های غیر تیروئیدی ( نارسایی کلیه، بیماری کوشینگ، جراحی، سیروز، سرطان پیشرفته)
  • بیماری های کبدی

تست های تکمیلی

Free T۳, T۳ Uptake, Thyroid antibodies

 

 

تداخلات دارویی  و آزمایشگاهی

آمیودارون، آمفتامین، استروژن،  بنزیودارون، کلوفیبرات، فنوپروفن، فلوریوراسیل، هالوفنات، انسولین، لووتیروکسین، متادون، هروئین، ضدبارداری های خوراکی، پروستاگلاندین ها و والپوریک اسید می توانند سطح T۳ را افزایش دهند.

آسپیرین (با دوز بالا)، استروئید های آنابولیک، آسپارژیناز، آندروژن ها، فنی توئین(دیلانتین)، پروپرانولول و  دگزامتازون می توانند سطح T۳ را کاهش دهند.

نکته ۱: تجویز اخیر رادیو ایزوتوپها در روش های رادیو ایمونو اسی (RIA) موجب نامعتبر شدن نتایج می گردد.

نکته ۲: بارداری موجب افزایش سطح T۳ می شود.

نکته ۳: افراد در معرض تماس با حیوانات ممکن است دارای آنتی بادی ضد حیوانی (anti-animal antibodies) باشند. این آنتی بادیها (anti- T۳ antibody) ممکن است در روشهای ایمونو اسی تداخل کرده و نتایج نا معتبر حاصل شود.

اطلاعات تکمیلی

۱- عواملی که پروتئین های پلاسمایی (TBG) را افزایش می دهند همچون حاملگی، هپاتیت و هیپر پروتئینمی مادرزادی؛ می توانند بطور کاذب سطح T۳ total را بالا ببرند اما سطح آزاد هورمون (Free T۳ )تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت.

۲- در پرکاری تیروئید معمولاً سطح T۴ و T۳ بالا می رود، اما در یک زیر مجموعه کوچکی از بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید تنها سطح T۳ بالا (فلج دوره ای هیپوکالمیک ناشی از تیروتوکسیکوز T۳  یا مسمومیت T۳) است.

۳- در کم کاری تیروئید؛ T۴ و T۳ کاهش یافته است. سطح سرمی T۳ غالباً در بیماران یوتیروئید (euthyroid) کاهش یافته است.

۴- زمانی که TSH بالا است:

  • چنانچه T۳ و T۴ طبیعی باشند: کم کاری تیروئیدی خفیف (تحت بالینی)
  • چنانچه T۳ و T۴ نیز پائین باشند: کم کاری تیروئیدی

۵- زمانی که TSH پائین است:

  • چنانچه T۳ و T۴ طبیعی باشند: پرکاری تیروئید خفیف (تحت بالینی)
  • چنانچه T۳ و T۴ هر دو بالا باشند: پرکاری تیروئید
  • چنانچه T۳ و T۴ طبیعی یا پایین باشند: پرکاری تیروئیدی ثانویه به اختلال عملکرد هیپوفیز

نکته مهم ۱: آزمون T۳ غالباً برای تشخیص پر کاری تیروئید بکار می رود.

نکته مهم ۲: سنجش T۳ برای تشخیص کم کاری تیروئیدی چندان مفید نمی باشد؛ زیرا بیماری های غیر تیروئیدی می توانند با کاهش تبدیل کبدی T۴ به T۳ ، از سطح T۳ بکاهند.

نکته مهم ۳: T۳ به عنوان شاخصی جهت غربالگری عمومی از جمعیت بدون ظن بالینی به پُرکاری تیروئید، کارآمد نیست.

 

منابع

  1. Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
  2. Carl A. Burtis, David E. Bruns. Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 7th edition, 2015, Elsevier.
  3. ARUP Laboratories
  4. Mayo Medical Laboratories
  5. Lab Tests Online

۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .