نام آزمایش
ANCA
نام کامل تست
Anti-Neutrophil Cytoplasmic Antibody
نام فارسی تست
آنتیبادی ضد سیتوپلاسم نوتروفیلها
روش انجام
IIFA
نوع نمونه
S, BF
علت درخواست تست
این تست برای آزمایش اختلالات خاص اتوایمیون مانند گرانولوماتوز وگنر، Microscopic polyangitis و … ؛ و یا وقتی پزشک فکر می کند که بیمار دارای علائمی است که ممکن است به علت اختلال خود ایمنی عروقی باشد (خستگی، تب، کاهش وزن، درد عضلانی و عرق شبانه)، و همچنین گاهی اوقات برای پایش پاسخ به درمان درخواست می شود.
- کمک به تشخیص گرانولوماتوز وگنر و انواع آن
- تشخیص افتراقی از کولیت اولسرو
- افتراق بین انواع واسکولیت ها و بررسی تاثیرات درمان.
توضیح راجع به تست
گروه آنتیبادیهای ضد سیتوپلاسم نوتروفیلها یا ANCA بر علیه چندین آنتیژن در سیتوپلاسم نوتروفیلها تولید میشوند. در حال حاضر دو گروه مهم cANCA (PR-3) یعنی ANCA سیتوپلاسمی و pANCA (MPO) یعنی ANCA اطراف هستهای (perinuclear) وجود دارد. مثبت شدن تست cANCA به معنی وجود آنتیبادی بر علیه آنزیم پروتئیناز -۳ است. تست cANCA حساسیت و ویژگی بالایی برای تشخیص بیماری گرانولوماتوز وگنر (Wegner’s granulomatosis) دارد، اما از آنجاییکه شیوع این بیماری زیاد نیست؛ درخواست این تست نیز بندرت انجام میشود و فقط بایستی برای بیمارانی که بشدت مشکوک به این بیماری هستیم درخواست نماییم.
مثبت شدن تست pANCA به معنی وجود آنتیبادی بر ضد میلوپراکسیداز است، که در پلیآنژیت میکروسکوپی و گلومرولونفریت نکروزان و گرانولوماتوز وگنر لوکال (محدود) کلیوی (۵۰%) پدید میآید، اما حساسیت تست برای رسیدن به تشخیص این بیماریها بسیار کم است. البته pANCA را در برخی بیماریهای روماتولوژیک دیگر نیز یافت کردهاند: مانند کلانژیت اسکروزان و کولیت اولسراتیو ولی هیچکدام از حساسیت و ویژگی کافی بعنوان تست تشخیصی برخوردار نیست. یادآوری میشود که تشخیص قطعی گرانولوماتوز وگنر از طریق بیوپسی بافت گرفتار (کلیه، ریه یا مجاری تنفسی فوقانی) صورت میپذیرد و تست ANCA جهت کمک بیشتر به تشخیص و یا بررسی سیر درمان و یا کشف سریع عود بیماری انجام میگیرد.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
C-ANCA در بیماری گرانولوماتوز وِگنر و انواع آن افزایش می یابد.
P-ANCA در موارد زیر افزایش می یابد:
- خونریزی آلوئولی
- آنژیت و پلی آنژیت (التهاب عروق)
- بیماری خود ایمنی کبد
- کاپیلاریت (التهاب مویرگ ها)
- سندروم چرچ – استراوس
- سندروم فلتی
- گلومرولونفریت
- بیماری های التهابی روده
- واسکولیت پوستی لوکوسیتوکلاستیک
- آرتریت روماتوئید
و … .
تست های تکمیلی
Autoantibodies; CBC; ESR; Urinalysis; BUN; Creatinine
اطلاعات تکمیلی
اگر نتیجه تست ANCA مثبت باشد، برای تعیین میزان آنتی بادی موجود، آزمایش تکمیلی انجام می شود که تیتر نامیده می شود. برای تعیین تیتر، نمونه سرم در چند مرحله رقیق می شود و هر یک از رقت ها از نظر حضور آنتی بادی آزمایش می شود. بیشترین رقت که در آن آنتی بادی می تواند شناسایی شود، تیتر است. هرچه تیتر بالاتر باشد، آنتی بادی موجود در خون بیشتر است.
منابع
- Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
- ARUP Laboratories
- Mayo Medical Laboratories
- Lab Tests Online
۵- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .