نام آزمایش
Anti Mitochondrial Ab
مخفف انگلیسی تست
AMA
نام فارسی تست
آنتی بادی ضد میتوکندریایی
نام های دیگر
Anti-Mitochondrial Antibody; Mitochondrial M2 Antibody
روش انجام
IIFA
نوع نمونه
S, PE
علت درخواست تست
- کمک به تشخیص سیروز صفراوی اولیه (PBC)
- کمک به تشخیص بیماری های مزمن کبدی
توضیح راجع به تست
تولید آنتی‌بادی برعلیه لیپوپروتئینهای غشاء میتوکندری بخصوص از نوع M2 را می‌توان در ۶۰ تا ۹۵% سیروز اولیه صفراوی پیدا کرد. این بیماری یک بیماری خود ایمن در میان زنان جوان یا میانسال است که سیر کُند ولی پیشرونده‌ای داشته و همراه است با افزایش آنزیمهای کبدی خصوصاً ALP و GGT و مثبت شدن AMA. گرچه تشخیص نهایی از طریق بیوپسی کبد صورت می‌پذیرد.
AMA را در ۲۰ تا ۵۰% هپاتیت مزمن فعال، ۲۵ تا ۳۰% سیروز ایدیوپاتیک و کمتر از ۱% افراد سالم نیز می‌توان یافت. این آنتی‌بادی جهت تشخیص سیروز اولیه صفراوی اختصاصی نبوده و در بیماری‌های دیگری نظیر هپاتیت خودایمن ناشی از لوپوس و اسکرودرما و انسداد خارج کبدی و کُلِستاز القایی می‌توان یافت. معمولاً از AMA و ASMA بطور همزمان جهت تشخیص افتراقی هپاتیت مزمن فعال خودایمن از سیروز اولیه صفراوی استفاده می‌شود. در سیروز اولیه صفرای AMA مثبت و ASMA منفی یا با تیتر پایین است. اما در هپاتیت مزمن فعال خود ایمن ASMA مثبت و AMA منفی یا با تیتر پایین دیده می‌شود. AMA را در سیروز کبدی و الکلی نمی‌توان یافت.
گرچه AMA دارای ۹ نوع می‌باشد از M1 تا M9 ولی نوع M2 آن پرکاربردتر است.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
- هپاتیت (الکلی و ویروسی)
- سیروز صفراوی اولیه (PBC)
- سیروز کریپتوژنیک
- زردی ناشی از داروها
- انسداد کبدی
- آرتریت روماتوئید (گاهی)
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک (گاهی)
- بیماری تیروئید (گاهی)
تست های تکمیلی
Antineutrophil cytoplasmic antibody (ANCA), Liver/Kidney microsomal antibody, Alkaline phosphatase (ALP), Alanine aminotransferase (ALT), Liver panel, Smooth muscle antibody (SMA), Antinuclear antibody (ANA), GGT, CRP, PT, Albumin, Bilirubin
اطلاعات تکمیلی
AMA به تنهایی PBC تشخیصی را تشخیص نمی دهد، اما همراه با سایر آزمایش ها و علائم بالینی، PBC تشخیص داده می شود. هنگامی که سطح قابل توجهی از AMA وجود دارد و پزشک به PBC مشکوک است، ممکن است بیوپسی کبد برای بررسی علائم مشخصه سیروز صفراوی اولیه در بافت کبد انجام شود.
نکته ۱: تست AMA معمولاً به همراه تست آنتی بادی ضد عضله صاف (ASMA) انجام می شود.
نکته ۲: تفسیر این تست شامل توجه به مثبت یا منفی بودن تست است؛ سطح تیتر آنتی بادی با شدت بیماری یا پاسخ به درمان ارتباطی ندارد.
منابع
- Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
- ARUP Laboratories
- Mayo Medical Laboratories
- Lab Tests Online
۵- وارسته عبداالرضا و همکاران. روش های عملی در ایمونولوژی، انتشارات ترجمان خرد، چاپ اول، ویراست دوم، ۱۳۸۷ .
۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .