نام آزمایش
ASO titer
نام کامل تست
Anti-Streptolysin O Titer
نام فارسی تست
تیتر آنتی استرپتولیزین O
نام های دیگر
ASLO; Anti-Streptolysin O Antibody; Streptococcal antibodies
روش انجام
Immunoturbidimetry
نوع نمونه
S
علت درخواست تست
- کمک به تایید تشخیص عفونت های استرپتوکوکی
- ارزیابی بیماران با عفونت استرپتوکوکی در خصوص تب روماتیسمی حاد یا نفریت
- رصد کردن پاسخ به درمان در عفونت های استرپتوکوکی
توضیح راجع به تست
استرپتولیزین O آنزیمی است که به وسیله باکتری های استرپتوکوکی بتا همولیتیک گروه A ساخته می شود. زمانی که بدن با این آنزیم خارجی رو به رو می شود؛ علیه آن آنتی بادی تولید می کند. این آنتی بادی ها (ASO) 7 تا ۱۰ روز پس از عفونت استرپتوکوکی حاد ظاهر می شوند و افزایش آنها برای ۲ تا ۴ هفته ادامه می یابد. سطح آنتی بادی معمولاً در عرض ۶ تا ۱۲ ماه به سطح پیش از عفونت باز می گردد.
در بیش از ۸۰% بیماران با تب روماتیسمی و ۹۵% آنهایی که گلومرونفریت استرپتوکوکی دارند، سطح ASO افزایش یافته است. سطح ASO معمولاً در عفونت های پوستی افزایش پیدا نمی کند.
انجام این تست به خصوص جهت مشخص کردن اینکه عوارض چون درد مفاصل یا گلومرونفریت از نتایج عفونت استرپتوکوکی هستند یا خیر؛ سودمند است.
ASO و Anti-DNase B شایع ترین آنتی بادی ها هستند که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت استرپتوکوکی تولید می شوند.
در چه شرایطی تیتر ASO افزایش می یابد؟
این آنتی بادی در مواجهه با عفونت و بیماری های زیر مثبت می شود:
- تب روماتیسمی
- اندوکاردیت
- تب مخملک
- آنژین استرپتوکوکی
- جوش های مزمن غرور جوانی (Chronic acne)
- سل
- سوزاک
- هپاتیت
- حدود ۳۰% بیمارن مبتلا به آرتریت روماتوئید
- ناقلین سالم استرپتوکوک
- نفریت دژنراتیو
- پورپورای هنوخ- شوئن لاین
- ذات الریه
- سلولیت
- اریتما نودوزوم
- پری آرتریت نودوزا
- التهاب گوش میانی
- سینوزیت
- باد سرخ
- تب زایمان
- پیودرم
- زرد زخم (Impetigo)
- آندوکاردیت
در چه شرایطی تیتر ASO کاهش می یابد؟
- در سندروم نفروتیک بدلیل سرکوب سیستم ایمنی و کاهش سنتز آنتی بادی و یا خروج پروتئین ها و ایمونوگلوبولین ها از کلیه
- بدنبال مصرف کورتیکواستروئید ها و آنتی بیوتیک ها (مثل پنی سیلین و اورومایسین)
- افراد مسن
تست های تکمیلی
strep throat، Anti-DNase B
تداخلات دارویی و آزمایشگاهی
بعضی از آنتی بیوتیک ها و کورتیکو استروئیدها ممکن است سطح آنتی بادی ASO را کاهش دهند.
نکته ۱: افزایش کلسترول و چربی خون موجب خنثی نمودن استرپتولیزین O در هنگام آزمایش گردیده و در نتیجه موجب افزایش کاذب تیتر ASO می گردند.
نکته ۲: آلودگی سرم بیمار با باکتری ها و یا اکسیده شدن استرپتولیزین O بعلت مجاورت طولانی با اکسیژن هوا؛ از عوامل دیگر افزایش کاذب تیتر ASO می باشند.
اطلاعات تکمیلی
استرپتولیزین O در جریان عفونت های استرپتوکوکی آزاد می شود که علاوه بر خاصیت سمّی و بیماری زایی؛ موجب تشکیل آنتی بادی اختصاصی (ASO) بر عیله آن می گردد. آزمایش ASO بر اساس خنثی سازی آنزیم می باشد.
ابتدا رقت های مختلف از سرم بیمار تهیه شده و در مجاورت مقدار معینی از آنزیم استرپتولیزین O قرار داده می شود. در صورتی که سرم بیمار حاوی آنتی استرپتولیزین O باشد؛ به استرپتولیزین O متصل شده و موجب خنثی شدن آن می گردد.
استرپتولیزین O از طریق اتصال به لیپید های غشایی موجب لیز گلبول های قرمز(همولیز) می گردد و به همین خاطر از گلبول های قرمز به عنوان شاهد آزمایش استفاده می شود.
بنابراین هر چه میزان ASO در سرم بیمار بیشتر باشد؛ از لیز گلبول های قرمز ممانعت بعمل خواهد آمد.
تیتر آنتی بادی بر علیه استرپتولیزین O با واحد تاد (Tadd’s unit) محاسبه و گزارش می گردد.
تست ASO در درجه اول به تنهایی و یا همراه با Anti-DNase B برای کمک به تعیین این که آیا شخص اخیراً عفونت استرپتوکوکی داشته است درخواست می شود. در اغلب موارد، عفونت های استرپتوکوکی شناسایی و با آنتی بیوتیک ها درمان می شوند.
تست ASO نسبت به تست Anti-DNase B از حساسیت کمتری برخوردار است اما درخواست هر دوی این تست ها؛ باعث می شود تا ۹۵ % از عفونت های استرپتوکوکی قابل شناسایی باشد.
نکته مهم: تفسیر نتایج ASO باید با احتیاط صورت بگیرد. معمولا نتایج کمتر از ۲۰۰ واحد تاد را طبیعی تلقی می کنند اما در ۱۵- ۱۰ درصد از افراد سالم؛ تیتر ASO آنها بالاتر از ۲۰۰ واحد تاد می باشد.
بطور کلی تیتر مشخص و ثابتی از ASO را نمی توان حد نصاب دانست زیرا که فاکتورهای مختلفی در تفسیر این آزمایش دخالت دارند. این فاکتورها شامل سن بیمار، شدت عفونت، سابقه قبلی بیمار با عفونت های استرپتوکوکی، وضعیت ایمونولوژیکی بیمار در رابطه با تولید آنتی بادی و وضعیت و سطح زندگی بیمار در جامعه می باشند.
تیتر ASO در نوزادان بستگی به تیتر ASO سرم مادر دارد. سپس از حدود ۸ ماهگی تیتر ASO افزایش یافته و در سنین ۵ تا ۱۵ سالگی تا ۳۳۳ واحد تاد می رسد.
نکته ۱: جهت اعتبار بیشتر نتایج آزمایش؛ تست ASO به همراه تست Anti-DNase B انجام می شود.
نکته ۲: معمولا تیترهای ASO در عرض ۱۴-۱۰ روز جهت مقایسه با نتایج اولیه و مشخص کردن اینکه آیا سطح آنتی بادی افزایش پیدا کرده است، تکرار می شود.
نکته ۳: تست ASO بروز عوارض پس از بروز عفونت استرپتوکوکی و شدت بیماری را پیش بینی نمی کند.
منابع
- Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
- ARUP Laboratories
- Mayo Medical Laboratories
- Lab Tests Online
۵- وارسته عبداالرضا و همکاران. روش های عملی در ایمونولوژی، انتشارات ترجمان خرد، چاپ اول، ویراست دوم، ۱۳۸۷ .
۶- پاکزاد پرویز. اصول و تفسیر آزمایشهای سرولوژی بالینی، انتشارات نور دانش، چاپ سیزدهم، ۱۳۹۱ .
۷- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .