نام آزمایش
C-peptide
نام کامل تست
Connecting Peptide of Insulin
نام های دیگر
Insulin C-peptide; Proinsulin C-peptide
روش انجام
CLIA
آمادگی بیمار
بهتر است بیمار ناشتا باشد.
نوع نمونه
S
علت درخواست تست
- افتراق بین دیابت نوع ۱ و نوع ۲
- یافتن علت پائین بودن قند خون(هیپوگلیسمی)
- بررسی برای اطمینان از از بین رفتن کامل تومور غده پانکراس (انسولینما)
- ارزیابی هیپوگلیسمی
توضیح راجع به تست
این تست مقدار C-peptide را در نمونه خون اندازه گیری می کند. در درون سلولهای بتای پانکراس؛ پلیپتپید پرهپروانسولین از طریق مکانیسمی پیچیده به سه ماده زیر که از نظر بالینی اندازهگیری میشوند متابولیزه میشود: پروانسولین، انسولین و C-peptide که غالباً به مجموعه آنها پلیپتپیدهای پانکراس گفته میشود. C-peptide با همان سرعت انسولین تولید می شود و آن را به عنوان شاخص تولید انسولین، مفید می سازد.
این آزمایش می تواند برای کمک به تولید انسولین ساخته شده توسط بدن (درونزا) و برای کمک به افتراق آن از انسولینی که توسط بدن تولید نمی شود، اما به عنوان داروی دیابتی (برونزا) مصرف می شود و در نتیجه C-peptide را تولید نمی کند؛ مورد استفاده قرار گیرد.
نکته: در بیماران چاق؛ سطح انسولین آندروژن و C-peptide همیشه با هم همبستگی ندارد.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
- سطح افزایش یافته C-peptide همراه با گلوکز: در دیابت نوع ۲ و همینطور در موارد مقاوم به انسولین مانند سندروم کوشینگ دیده می شود.
- سطح افزایش یافته C-peptide همراه با کاهش گلوکز: ممکن است به معنای حضور تومور غده پانکراس و یا استفاده از برخی داروها همانند سولفانامید ها (glyburide ) باشد.
- اگر سطح C-peptide همچنان پس از برداشتن تومور پانکراس بالا باشد؛ به معنای باقی ماندن بقایای تومور و یا منتشر شدن (متاستاز) سلول های سرطانی در بدن است.
در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟
- سطح پائین C-peptide و گلوکز : در بیماری های کبدی، عفونت های شدید، بیماری آدیسون و یا درمان با انسولین دیده می شود.
- سطح پائین C-peptide به همراه مقدار افزایش یافته گلوکز خون: در افراد دیابت نوع ۱ دیده می شود.
- در صورت برداشتن پانکراس سطح C-peptide به مقدار غیر قابل تشخیص در خون می رسد. همچنین سطح گلوکز خون بالا می رود و بیمار نیاز جدی به انسولین برای ادامه زندگی پیدا می کند.
تست های تکمیلی
Insulin; Glucose
تداخلات دارویی
بتامتازون، کلروکین، دانازول، دفروکسامین، اتینیل استرادیول، ضد بارداری های خوراکی، پردنیزون و ریفامپین می توانند سطح C-peptide را افزایش دهند.
آتنولول و کلسی تونین می توانند سطح C-peptide را کاهش دهند.
منابع
- Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
- Carl A. Burtis, David E. Bruns. Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 7th edition, 2015, Elsevier.
- ARUP Laboratories
- Mayo Medical Laboratories
- Lab Tests Online
۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .