نام آزمایش

Growth Hormone

مخفف انگلیسی تست

GH

نام فارسی تست

هورمون رشد

نام های دیگر

hGH; Somatotropin

روش انجام

ECLIA

آمادگی بیمار

بیمار بایستی ناشتا باشد. همچنین باید ۳۰ دقیقه قبل از نمونه گیری بیمار باید در حالت آرامش و نشسته باشد (بدون تحرک و ورزش). از مصرف کلونیدین نیز پرهیز شود.

نوع نمونه

S

علت درخواست تست

  • کمک به تشخیص آکرومگالی در بزرگسالان
  • کمک به تشخیص کوتولگی یا عقب ماندگی رشدی در کودکان با سطوح پایین هورمون رشد که نشان دهنده وجود اختلال در غده هیپوفیز است.
  • کمک به تشخیص بلند قدی مفرط در کودکان با سطوح بالای هورمون رشد، که نشان دهنده اختلال در غده هیپوفیز است.
  • تشخیص اختلالات مشکوک مرتبط با پائین بودن هورمون رشد
  • پیگیری پاسخ به درمان در عقب ماندگی های رشدی.

 

توضیح راجع به تست

هورمون رشد (GH)؛ پلی پپتیدی است که توسط بخش قدامی غده هیپوفیز ساخته می شود. عملکرد اصلی آن القای رشد در بدن است. همچنین این هورمون در سنتز پروتئین، قابل استفاده کردن اسید های چرب، انتقال انسولین و تولید RNA نقش های مهمی دارد.

ترشح کم هورمون در کودکان؛ کوتولگی (Dwarfism) را در پی خواهد داشت و ترشح زیاد آن در کودکان باعث قد بلندی مفرط (Gigantism) و در بزرگسالان موجب آکرومگالی می شود.

از این آزمایش برای تشخیص کم کاری و یا پرکاری غده هیپوفیز استفاده می شود تا بتوان مداخله مناسب را آغاز نمود.

به علت ماهیت ترشح دوره ای هورمون؛ اندازه‏گیری راندوم GH جهت تعیین فقدان آن کافی نیست.  سطوح بالای هورمون رشد انسانی نشان دهنده احتمال ژیگانتیسم و یا آکرومگالی می باشد، اما باید با تست تحریک و سرکوب آن را تایید کرد.

در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟

  • آکرومگالی (این آزمایش به عنوان یک تست غربالگری برای آکرومگالی مفید نیست. IGF-1 سرم ارجح است)
  • سیروز
  • بلندی قد مفرط
  • سوء تغذیه
  • بی اشتهایی عصبی
  • نئوپلاسم های معده و ریه
  • پرکاری هیپوفیز
  • نارسایی کلیوی
  • دیابت کنترل نشده
  • ورزش
  • استرس
  • کوتولگی Laron

در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟

  • پرکاری قشر آدرنال
  • کوتولگی هیپوفیزی
  • کم کاری غده هیپوفیز

تست های تکمیلی

IGF-1 (Insulin-like growth factor 1, also called Somatomedin C); GHRH (Growth Hormone Releasing Hormone); Glucose Tolerance Test; Cortisol; ACTH; TSH; Glucose; Prolactin; IGF BP- 3 (Insulin-like growth factor binding protein 3)

تداخلات دارویی و آزمایشگاهی

آرژینین، دوپامین، استروئید های آنابولیک، آنژیوتانسین II،  گلوکاگون، کلونیدین، کورتیکوتروپین، دگزامتازون، دوپامین، هیدرازین، لوودوپا، مت آمفتامین، متوکلوپرامید، میرازولام، نیاسین، ضد بارداری های خوراکی، پروپرانولول، وازو پرسین،  متیل دوپا و …   می توانند GH را افزایش دهند.

کورتیکواستروئیدها، برومو کریپتین (در آکرومگالی)، پروبوکُل، کورتیکوتروپین، هیدروکورتیزون، آکترئوتاید، محلول های قندی و پیرِن زِپین می توانند سطح GH را کاهش دهند.

نکته مهم ۱: اندازه گیری های تصادفی GH شاخص مناسبی برای کمبود GH نمی باشد؛ زیرا ترشح این هورمون دوره ای است.

نکته مهم ۲: عدم رعایت محدویت های تغذیه ای و فعالیتی پیش از انجام تست؛ موجب لغو و تکرار آزمایش خواهد شد.

اطلاعات تکمیلی

ممکن است یک آزمایش تصادفی سطح هورمون (همین آزمایش) جهت تشخیص نقص؛ کافی نباشد. برای بدست آوردن اطلاعات تکمیلی؛ می توان تست سرکوب و یا تحریک هورمون رشد را انجام داد.

تست تحریک هورمون رشد: برای تشخیص نقص تولید هورمون رشد بکار می رود. در این تست از روش های متعددی چون : هیپوگلیسمی القاء شده با انسولین، ورزش شدید و داروها ( آرژنین هیدروکلراید، گلوکاگون، لوودوپا و کلونیدین هیدروکلوراید) برای تحریک ترشح هورمون رشد استفاده می شود.

تست سرکوب هورمون رشد: برای تشخیص تولید بیش از حد هورمون رشد بکار می رود. سرکوب هورمون رشد در فردی که با سطح هورمون رشد طبیعی به کمک تست تحمل گلوکز خوراکی (GTT) انجام می شود. در موارد ترشح بیش از حد هورمون رشد، GTT باعث خواهد شد که هورمون رشد کاهش کمی و یا اصلاً کاهشی نداشته باشد.

نکته۱ : GH  ماده‏ای است که ممکن است کارایی ورزشکاران را افزایش دهد در نتیجه از نوع recombinant (نوترکیب) آن به عنوان دوپینگ استفاده می‏شود.

نکته ۲:  اندازه گیری فاکتور ۱ رشد شبه انسولین (IGF1) سرم به عنوان اولین تست جهت ارزیابی کمبود یا زیادی ترشح هورمون رشد در کودکی و نوجوانی توصیه می شود. فاصله مرجع برای مراحل تانر در دسترس هستند. علل مشکوک به کوتولگی باید با کمک تست تحریک کننده تشخیص داده شود.

 

منابع

  1. Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
  2. Carl A. Burtis, David E. Bruns. Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 7th edition, 2015, Elsevier.
  3. ARUP Laboratories
  4. Mayo Medical Laboratories
  5. Lab Tests Online

۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .