نام آزمایش
ACTH
نام کامل تست
Adrenocorticotropic Hormone
نام فارسی تست
هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک
نام های دیگر
Corticotropin
روش انجام
CLIA
آمادگی بیمار
پزشک ممکن است درخواست کند که فرد از شب قبل ناشتا باشد. نمونه خون است به طور شاخص حدود ۸ صبح گرفته می شود.
نوع نمونه
PE
شرایط نمونه گیری
از بستن تورنیکت خودداری شود.
علت درخواست تست
• تعیین حد کافی درمان جایگزین در هیپرپلازی مادرزادی آدرنال(غده فوق کلیه)
• تعیین اختلال عملکرد قشر آدرنال
• افتراق افزایش سطح ACTH به همراه کاهش سطح کورتیزول از کاهش سطح ACTH به همراه افزایش سطح کورتیزول
این تست برای کمک به تشخیص بیماری های غده فوق کلیه و هیپوفیز مانند: سندرم کوشینگ، بیماری کوشینگ، بیماری آدیسون، تومورهای آدرنال و تومورهای هیپوفی؛ هنگامی که فرد علائم مرتبط با تولید زیاد یا کمبود کورتیزول دارد و یا زمانی که پزشک مشکوک است که فرد عدم تعادل هورمونی دارد که می تواند باعث ایجاد مشکل در غدد هیپوفیز یا آدرنال شود، درخواست می گردد.
توضیح راجع به تست
این تست میزان هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) را در خون اندازه گیری می کند. ACTH هورمونی است که سبب تحریک تولید کورتیزول می شود. کورتیزول، هورمون استروئیدی مهمی برای تنظیم متابولیسم قند، پروتئین و چربی، با سرکوب پاسخ سیستم ایمنی بدن و حفظ فشار خون است. به طور طبیعی، سطح ACTH هنگامی که کورتیزول کم است، افزایش می یابد و هنگامی که کورتیزول زیاد است، کاهش می یابد.
تغییرات سطح ACTH به گونه ای است که بیشترین سطح آن بین ساعت های ۶ تا ۸ صبح و کمترین سطح آن بین ساعت های ۶ تا ۱۱ بعد از ظهر اتفاق می افتد. بیماری هایی که بر تولید ACTH و کورتیزول اثر می گذارند؛ اغلب این تغییرات روزانه را مختل می کنند.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
 بیماری آدیسون (کم کاری اولیه قشر آدرنال)
 بیماری کوشینگ (هیپر پلازی آدرنال)
 افسردگی
 قاعدگی
 دیابت غیر وابسته به انسولین
 حاملگی
 سپسیس
و…
در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟
 تومور آدرنال
 حالاتی که در آنها تولید بیش از حد و یا دسترسی به مقادیر بالای کورتیزول اتفاق می افتد، نیز می توانند باعث کاهش سطح ACTH شوند.
تست های تکمیلی
Cortisol, Cortrosyn (ACTH) stimulation test, Dexamethasone suppression test
تداخلات دارویی و آزمایشگاهی
برخی از داروها شامل آمفتامین، انسولین، لوودوپا، متوکلوپرامید و RU486 (میفپریستول) می توانند باعث افزایش سطح ACTH شوند.
همچنین داروهایی مانند آمفوتریسین B، کورتیکواستروئید ها(مانند دگزامتازون)، استروژن، اتانول، لیتیم می توانند باعث کاهش سطح ACTH شوند.
نکته: فعالیت فیزیکی زیاد موجب افزایش سطح هورمون می گردد.
اطلاعات تکمیلی
کورتیزول بیش از حد می تواند باعث ایجاد چاقی که عمده وزن بر روی تنه است( نه بازوها و پاها)، صورت گرد، پوست شکننده و نازک، خطوط بنفش بر روی شکم، ضعف عضلانی، آکنه، و افزایش موی بدن شود. اینها اغلب با یافته هایی مانند فشار خون بالا، پتاسیم پایین، بیکربنات بالا ، سطح گلوکز بالا و گاهی دیابت همراهند.
تولید ناکافی کورتیزول ممکن است باعث ایجاد ضعف عضلانی، خستگی، کاهش وزن، افزایش رنگدانه پوست حتی در مناطقی که در معرض نور خورشید قرار ندارند و از دست دادن اشتها شود. اینها اغلب با یافته هایی مانند اُفت فشار خون، قند خون پایین، سدیم پایین، پتاسیم و کلسیم بالا همراهند.

منابع
۱. Richard A. Mc Pherson, Matthew R. Pincus. Henry’s Clinical Diagnosis and Management by Laboratory Method, 23rd edition, 2017, Elsevier.
۲. Carl A. Burtis, David E. Bruns. Tietz Fundamentals of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics, 7th edition, 2015, Elsevier.
۳. ARUP Laboratories
۴. Mayo Medical Laboratories
۵. Lab Tests Online
۶- جعفر آبادی آشتیانی مهتاب و همکاران. کتاب جامع تست های تشخیصی و آزمایشگاهی پاگانا ۲۰۱۴، انتشارات جامعه نگر، ۱۳۹۴ .