نام آزمایش
T۴, Total
نام کامل تست
Total Thyroxine
نام فارسی تست
تیروکسین تام
روش انجام
ECLIA, RIA
لازم به ذکر است که روش رادیوایمونو اسی (RIA) روش مرجع در سنجش پانل تیروئید است و دقت آن بسیار بالاست.
آمادگی بیمار
* نیازی به ناشتایی نمی باشد.
** بیمار با تأیید پزشک باید هر گونه داروی مؤثر بر نتایج آزمون (از جمله هورمونی و مربوط به بارداری) را قبل از نمونه گیری قطع نماید.
*** در صورتی که جهت سنجش T۴ total از روش رادیو ایمنو اسی (RIA) استفاده میشود؛ بیمار نباید اخیراً اسکن ایزوتوپ انجام داده باشد.
**** در نوزادان غالباً از پاشنه پا نمونه گیری صورت می گیرد.
نوع نمونه
S, PE, PH
علت درخواست تست
- بررسی نشانه های کم کاری و یا پرکاری تیروئیدی و غربالگری نوزادان از نظر کم کاری تیروئید مادرزادی
- ارزیابی پاسخ تیروئید به کمبود پروتئین همراه با بیماری های شدید
- تشخیص چگونگی عملکرد تیروئید
- ارزیابی درمان جایگزینی و سرکوبگر تیروئید
توضیح راجع به تست
وقتی که مقدار هورمون تیروئیدی در جریان خون کاهش می یابد و یا بدن در معرض استرس های جسمی یا روحی قرار می گیرد؛ هیپوتالاموس هورمون مترشحه تیروتروپین (TRH) را آزاد می کند. TRH نیز قسمت قدامی هیپوفیز را وادار می کند تا هورمون محرک تیروئید (TSH) را آزاد می کند. TSH سپس باعث ساخت و آزاد سازی T۳ و T۴ از غده تیروئید می شود. بیشتر هورمونی که در تیروئید ساخته می شود؛ بیشتر بشکل T۴ است.سلولهای بدن T۴ را به T۳ که شکل فعال هورمون است؛ تبدیل می کنند.
T۴ در سرم به دو شکل وجود دارد: شکل آزاد (کمتر از ۵%) یا فعال هورمون و شکل متصل به پروتئین های پلاسما همچون گلوبولین متصل شونده به تیروکسین (TBG).
در تست T۴ total هر دو نوع تیروکسین همزمان سنجیده می شود.
برای تشخیص کم کاری و پرکاری تیروئیدی؛ این آزمایش به همراه TSH و FT۴I تفسیر می شود.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟
- پر کاری تیروئیدی اولیه در شرایطی مانند بیماری گریوز، بیماری پلامر، آدنوم توکسیک تیروئید.( در این بیماریها با وجود تحریک نا کافیTSH، تولید T4 افزایش می یابد)
- تیروئیدیت حاد ( تیروئید هاشیموتو)
- پرکاری تیروئیدی مصنوعی (در افرادی که خودسرانه و بدون تجویز پزشک T۴ مصرف می نمایند.)
- استروما اواری( بافت نابجای تیروئید در تخمدان یا هر کجای دیگر بدن که موجب تولید T۴ اضافی می گردد)
- افزایش TBG ( در شرایطی مانند بارداری، هپاتیت، هیپرپروتئینمی مادرزادی، موجب افزایش T۴ می گردد.)
- هایپرتیروکسینمی دیس آلبومینی خانواگی( نوعی بیماری ژنتیکی که موجب تولید غیر طبیعی نوعی آلبومین می شود که بسیار محکم به T۴ متصل می شود.)
در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟
- کم کاری تیروئیدی در شرایطی مانند کرتینیسم، برداشت غده با عمل جراحی، میگزدم.( در این بیماریها با وجود تحریک کافی TSH، تولید T۴ کاهش می یابد)
- نارسایی هیپوفیز و نارسایی هیپوتالاموس
- سوءتغذیه پروتئین
- کاهش TBG ( مانند سندرم نفروتیک)
- کمبود یُد (یُد به عنوان ماده اولیه ساخت هورمون T۴ است)
- بیماری های غیر تیروئیدی ( نارسایی کلیه، بیماری کوشینگ، جراحی، سیروز، سرطان پیشرفته)
- بیماری های کبدی
تست های تکمیلی
Free T۴, T۳ Uptake
تداخلات دارویی و آزمایشگاهی
آمیودارون، آمفتامین، یُد، مواد حاجب حاوی یُد، استروژن، کلوفیبرات، فلوریوراسیل، هالوفنات، انسولین، لووتیروکسین، متادون، هروئین، ضدبارداری های خوراکی، پروستاگلاندین ها می توانند سطح T۴ را افزایش دهند.
آسپیرین (با دوز بالا)، استروئید های آنابولیک، پروپیل تیوراسیل، داروهای ضد تیروئید (پروپیل تیوراسیل)، آسپارژیناز، آندروژن ها، فنی توئین(دیلانتین)، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، پروپرانولول، لیتیم، پروپرانولول، دیازپام و دگزامتازون می توانند سطح T۴ را کاهش دهند.
نکته ۱: تجویز اخیر رادیو ایزوتوپها در روش های رادیو ایمونو اسی (RIA) موجب نامعتبر شدن نتایج می گردد.
نکته ۲: مقادیر T۴ در زنان باردار و زنان مصرف کننده قرص های کنترل بارداری افزایش می یابد. ( استروژن موجب افزایش TBG می شود.)
نکته ۳: افراد در معرض تماس با حیوانات ممکن است دارای آنتی بادی ضد حیوانی (anti-animal antibodies) باشند. این آنتی بادیها (anti- T۴ antibody) ممکن است در روشهای ایمونو اسی تداخل کرده و نتایج نا معتبر حاصل شود.
اطلاعات تکمیلی
۱- در پرکاری تیروئید معمولاً سطح T۴ و T۳ بالا می رود، اما در یک زیر مجموعه کوچکی از بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید تنها سطح T۳ بالا (فلج دوره ای هیپوکالمیک ناشی از تیروتوکسیکوز T۳ یا مسمومیت T۳) است.
۲- در کم کاری تیروئید؛ T۴ و T۳ کاهش یافته است. سطح سرمی T۳ غالباً در بیماران یوتیروئید (euthyroid) کاهش یافته است.
۳- زمانی که TSH بالا است:
- چنانچه T۳ و T۴ طبیعی باشند: کم کاری تیروئیدی خفیف (تحت بالینی)
- چنانچه T۳ و T۴ نیز پائین باشند: کم کاری تیروئیدی
۴- زمانی که TSH پائین است:
- چنانچه T۳ و T۴ طبیعی باشند: پرکاری تیروئید خفیف (تحت بالینی)
- چنانچه T۳ و T۴ هر دو بالا باشند: پرکاری تیروئید
- چنانچه T۳ و T۴ طبیعی یا پایین باشند: پرکاری تیروئیدی ثانویه به اختلال عملکرد هیپوفیز
نکته مهم ۱: در صورت امکان از بیمار بخواهید مصرف T۴ دارویی را ۱ ماه قبل از آزمایش ، قطع کند.
نکته مهم ۲: T۴ نسبت به TSH در تشخیص کم کاری تیروئیدی اولیه یا پرکاری تیروئیدی از حساسیت کمتری برخوردار است.
نکته مهم ۳: مقادیر T۴ در چند هفته اول زندگی بالاست و با افزایش سن کاهش می یابد.
نکته مهم ۴: به منظور تشخیص کم کاری تیروئیدی در نوزادان؛ تست غربالگری T۴ بکار می رود. نمونه گیری از پاشنه پا نوزادان صورت می گیرد. با تشخیص زودهنگام می توان از بروز عقب ماندگی ذهنی جلوگیری نمود.